2025 թվականի օգոստոսի 18-ին փաստաբան, հանրային պաշտպան Կարինե Խաչատրյանը դիմել է ՀՀ փաստաբանների պալատ, տեղեկացնելով, որ 13․08․2025թ-ին ՀՀ հակառուպցիոն դատարանում քննվող թիվ ՀԿԴ/0250/01/24 քրեական վարույթով հանրային պաշտպան Զոյա Սակովայի հեռացվելուց հետո (նշված միջադեպին Հանձնաժողովը անդրադարձել է իր 25.07.2025թ-ի հայտարարությամբ) ստանձնել է մեղադրյալի պաշտպանությունը: Առաջին իսկ նիստին նախագահող դատավորը, տեղեկանալով, որ պաշտպանական կողմը ցանկանում է դատավորին հայտնել բացարկ, մինչև բացարկի միջնորդություն ներկայացնելը պահանջել է պաշտպան Խաչատրյանին իր գլխից հանել արևային ակնոցը։ Դրան ի պատասխան` պաշտպանը հայտնել է, որ ակնոցը հանդիսանում է հարդարանքի մաս և հրաժարվել է այն հանել։

Նշվածի արդյունքում նախագահող դատավորը պաշտպանի նկատմամբ կիրառել է դատավարական սանկցիաներ՝ նկատողություն, տուգանք 30.000 ՀՀ դրամի չափով և ևս մեկ նկատողություն։

Փաստաբանների պալատին ուղղված դիմումով փաստաբանը տեղեկացրել է նաև, որ նախագահող դատավորը հայտարարել է, որ նախկին պաշտպանին նույն հիմքով հեռացրել է վարույթից, սակայն պաշտպան Խաչատրյանի նկատմամբ կցուցաբերի այլ վերաբերմունք՝ նրան վարույթից չի հեռացնի և նշանակում է տուգանք, որպեսզի պատպանն այն իր աշխատավարձից վճարի։
Փաստաբանի պնդմամբ՝ դատավորը խտրական մոտեցում է ցուցաբերել և իր խոսքով ու գործողություններով թիրախավորել է իր հանրային պաշտպան լինելու հանգամանքը:

Փաստաբանը նաև հայտնել է, որ առարկել է նախագահողի գործողությունների դեմ, հնչեցրել է օրենքի պահանջները, այդ թվում՝ ոչ պատշաճ հագուստով ներկայացող անձանց մասով, ինչին ի պատասխան դատավորը հայտնել է, որ պաշտպանի հագուստը պատշաճ է, սակայն այդպես էլ չի պատճառաբանել, թե ակնոց հանելու իր պահանջը ինչ իրավական նորմով է հիմնավորվում։

Փաստաբանի ներկայացրած հանգամանքները քննարկվել են Փաստաբաններ իրավունքների պաշտպանության հանձնաժողովի (այսուհետ՝ Հանձնաժողով) կողմից: Քննարկման շրջանակներում հանձնաժողովն արձանագրում է, որ նույն քրեական վարույթով նույն դատավորի կողմից փաստաբան Զոյա Սակովային ուղղված ակնոցը հանելու պահանջի իրավաչափությանը և վերջինիս վարույթ հեռացնելու հարցին արդեն իսկ անդրադարձել է իր 25.07.2025թ-ի հայտարարությամբ /https://advocates.am/news/view/4326.html/:

Նշված հայտարարությամբ Հանձնաժողովը հորդորել է դատարաններին և այլ պետական մարմիններին ձեռնպահ մնալ փաստաբանների մասնագիտական օրինական գործունեությանը անհարկի միջամտություններից, սակայն ստիպված ենք արձանագրել, որ սույն դեպքում փաստաբանի և հանրային պաշտպանի թիրախավորումը կրում է շարունակական բնույթ։

Հիշեցնելով իր նախորդ հայտարարությամբ վկայոկոչած կարգավորումները և վերլուծությունները՝ Հանձնաժողովը վերահաստատում է, որ փաստաբաններն իրենց մասնագիտական գործունեությունն իրականացնելից ենթարկվում են միայն օրենքին, և պարտավոր չեն կատարել օրենքից չբխող պահանջներ։ Միևնույն ժամանակ, պետական մարմինները, տեղական ինքնակառավարման մարմինները, դրանց պաշտոնատար անձինք, ֆիզիկական և իրավաբանական անձինք պարտավոր են չմիջամտել փաստաբանական գործունեությանը:

Ավելին, փաստաբանների նկատմամբ դատավարական և դրանից բխող կարգապահական պատասխանատվության հիմքերը պետք է հիմնված լինեն բացառապես օրենքով սահմանված մասնագիտական վարքի չափանիշների վրա, որոնք համահունչ են Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին կոնվենցիայով նախատեսված իրավունքներին և ազատություններին։

Հանձնաժողովը կրկին արձանագրում է, որ ՀՀ օրենսդրությունը չի սահմանում փաստաբանների կողմից դատարաններում և այլ պետական մարմիններում փաստաբանական գործունեություն իրականացնելիս հանդերձանքի և արտաքին տեսքին ներկայացվող հատուկ պահանջներ։

Փաստաբանի կողմից որևէ աքսեսուար կրելու հարցը դուրս է օրենսդրական կարգավորումից, հետևաբար, գտնվում է նրա անձնական կյանքի տիրույթում, որին միջամտությունը և հատկապես, դրա հետևանքով վերջինիս նկատմամբ պատասխանատվության միջոցների կիրառումը չի բխում օրենքից։

Միաժամանակ, Հանձնաժողովն ուշադրություն է հրավիրում նույնանման հանգամանքներում դատարանի ցուցաբերած տարբերակված մոտեցմանը և վարույթի պրոֆեսիոնալ մասնակցի նկատմամբ որի համար սահմանված են մասնագիտական վարքագծի կանոններ և դրանց վերահսկողության կառուցակարգեր, նյութական պատասխանատվության միջոց (տուգանք) կիրառելու հանգամանքին:

Ամփոփելով վերոգրյալը, նպատակ չունենալով որևէ կերպ միջամտել դատական դատական իշխանության անկախությանը

ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԸ՝

❗️ՎԵՐԱՀԱՍՏԱՏՈՒՄ Է օրենսդրական պահանջների բացակայության պայմաններում փաստաբանի արտաքին տեսքի կամ հանդերձանքի վերաբերյալ հարցը կարող է քննարկվել բացառապես ելնելով ընդհանուր բարեկրթության, ողջամտության և համաչափության սկզբունքներից, առաջնորդվելով համընդհանուր ընդունված էթիկական պահանջներով, արդարադատության մարմնին ներկայանալու պատշաճության ընկալումներով և իրավաբանական համայնքում ընդունված և ձևավորված վարվեցողության ավանդույթներով,

❗️ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒՄ Է, որ դատարանը շարունակում է իր ոչ իրավաչափ գործելակերպը և ապօրինի միջամտությունը, մտահոգություն հայտնելով, որ նմանատիպ շարունակական պրակտիկայի ձևավորումը բացասական հետևանք կունենա փաստաբանի ազատ մասնագիտական գործունեության համար և կարող է ճնշման գործիք դառնալ,

❗️ՄՏԱՀՈԳՎԱԾ Է վարույթի պրոֆեսիոնալ մասնակից փաստաբանի նկատմամբ տուգանք դատավարական սանկցիա կիրառելու հանգամանքով,

❗️ՀՈՐԴՈՐՈՒՄ Է դատարաններին և այլ պետական մարմիններին ձեռնպահ մնալ փաստաբանների մասնագիտական օրինական գործունեությանը անհարկի միջամտություններից: