Հայաստանի Հանրապետության փաստաբանների պալատի խորհուրդը, քննարկելով 2025 թվականի հոկտեմբերի 16-ին ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ, փաստաբան Ալեքսանդր Կոչուբաևը ձերբակալությունը և 2025 թվականի հոկտեմբերի 20-ին փաստաբան Ռուբեն Մխիթարյանի ձերբակալությունը, անթույլատրելի է համարում վարույթն իրականացնող մարմինների և պաշտոնատար անձանց նման վարքագիծը, և գտնում է, որ այն կոպտորեն խախտում է ՀՀ Սահմանադրությամբ, միջազգային պայմանագրերով և օրենքներով ամրագրված մարդու և քաղաքացու հիմնարար իրավունքները, ինչպես նաև փաստաբանի գործունեության երաշխիքները և մտահոգիչ է համարում իրավապահ մարմինների կողմից փաստաբաններին ազատությունից կամայականորեն զրկելու դեպքերի քանակական աճն ու դրանց ընթացքում ուժի անհամաչափ կիրառումը:

       Անդրադառնալով այս հարցին՝ անհրաժեշտ է ընդգծել, որ փաստաբանի մասնագիտական առանձնահատկությունների հաշվառմամբ՝ պետական մարմիններն իրենց իրավասության սահմաններում գործողություններ նախաձեռնելիս կամ որոշումներ կայացնելիս պետք է հատուկ քննարկման առարկա դարձնեն դրանց հնարավոր բացասական հետևանքները փաստաբանի մասնագիտության հեղինակության վրա:

       Փաստաբանի անկախությունն ու իրավապաշտպան գործունեության ազատ իրականացումը պաշտպանված են մի շարք միջազգային փաստաթղթերով՝ ՄԱԿ-ի «Փաստաբանների դերի հիմնական սկզբունքներով» (Հավանա, 1990թ․), Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 8-րդ և 10-րդ հոդվածներով, Եվրոպայի խորհրդի «Փաստաբանի մասնագիտական գործունեության պաշտպանության մասին» կոնվենցիայով, ինչպես նաև Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների միջազգային դաշնագրի 19-րդ հոդվածով։

       Փաստաբանի հեղինակությանը չվնասելու հարցում առանձնակի հոգատարությունն անհրաժեշտ պայման է անձանց իրավունքների պաշտպանվածության պատշաճ միջավայր ապահովելու համար: Հասարակության մեջ փաստաբանի դերը նկատի ունենալով՝ նրա նկատմամբ հարկադրանքի միջոց կիրառելը, լինի դա վարույթն իրականացնող մարմին հարկադրաբար ներկայացնել, թե կալանավորում, պետք է լինի ծայրահեղ միջոց, և այն պետք է գործնականում կատարվի վերը նշված պահանջների հաշվառմամբ: Միևնույն ժամանակ, փաստաբանի նկատմամբ հարկադրանքի միջոց կիրառելու հարցը քննարկելիս պետք է ուշադրության կենտրոնում ունենալ նաև նրա վստահորդների իրավունքների պաշտպանության հարցերը, մասնավորապես, փաստաբանի նկատմամբ ազատությունից զրկելու հետ կապված խափանման միջոց ընտրվելու դեպքում նրա վստահորդների՝ իր նախընտրած փաստաբանի միջոցով իր իրավունքները պաշտպանելու հնարավորությունից զրկվելու հանգամանքը: Նշված հանգամանքներից ելնելով՝ պետությունը պետք է շատ ավելի բարձր չափանիշով հիմնավորի փաստաբաններին վարույթն իրականացնող մարմին հարկադրաբար ներկայացնելու և կալանավորելու անհրաժեշտությունը: Առավել ծանրակշիռ հիմքեր են անհրաժեշտ, որպեսզի, վերը նշված չափանիշների պայմաններում, փաստաբանի նկատմամբ կիրառվի ամենախիստ խափանման միջոցը՝ կալանքը:

       Այսպիսով, նկարագրված դեպքերում իրավապահ մարմինների կողմից փաստաբաններ Ալեքսանդր Կոչուբաևի և Ռուբեն Մխիթարյանի նկատմամբ դրսևորված ցուցադրական անհարգալից վերաբերմունքը և հարկադրանքի միջոցների կիրառման ընթացքում անհամաչափ ուժի գործադրումն անթույլատրելի և խիստ դատապարտելի է Խորհրդի համար:

       Վերոգրյալից ելնելով և ղեկավարվելով «Փաստաբանության մասին» օրենքի 10-րդ հոդվածի պահանջներով Պալատի խորհուրդը միաձայն որոշել է 

       1.    Խստորեն դատապարտել՝

- փաստաբան Ալեքսանդր Կոչուբաևի իրավունքների կոպտագույն խախտումներով իրականացված ձերբակալումը (կալանավորումը),

- փաստաբան Ալեքսանդր Կոչուբաևի փաստաբանական գրասենյակի, բնակարանի և ավտոմեքենայի խուզարկությունները և դրանց արդյունքում փաստաբանական գաղտնիք պարունակող էլեկտրոնային սարքեր և կրիչներ առգրավելը,

- փաստաբան Ռուբեն Մխիթարյանի իրավունքների կոպտագույն խախտումներով իրականացված ձերբակալումը (կալանավորումը)՝ կապված մասնագիտական գործունեության իրականացման հետ:

     2.  Իրազեկել իրավասու միջազգային կառույցներին փաստաբանների իրավունքների կոպտագույն խախտումների մասին:

     3.  Հանձնարարել Պալատի աշխատակազմի ղեկավարին՝ ապահովել սույն որոշման հրապարակումը ՀՀ փաստաբանների պալատի կայքէջում:

Բեռնել ՀՀ փաստաբանների պալատի խորհրդի որոշումը